Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Lideri Burak Dağlıoğlu, gazete ve televizyon kanallarının iktisat müdürleri ile bir ortaya geldiği sohbet toplantısındanda, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) yayımladığı datalara nazaran, global direkt yabancı yatırımların bu yılın birinci yarısında 727 milyar dolarla toparlanma göstermesine rağmen geçen yılın birebir periyodundaki yatırımların yüzde 30 altında kaldığını hatırlattı.
Türkiye’de yılın birinci yarısında bir ölçü düşüş olduğunu, yatırımcıların bunun zelzele ya da siyasi gelişmelerle ilgili olduğunu düşünmediğini, daha çok global gelişmelerle ilgili olduğunun ortaya çıktığını kaydeden Dağlıoğlu, “Nitekim OECD’nin raporu da bu görüşü doğruluyor, Türkiye’ye gelen yatırımlardaki azalmanın, dünya genelindeki gelişmeler sebebiyle olduğunu gösteriyor. Yalnızca yatırım değil, dünyada ticaret de yavaşladı” diye konuştu.
Dağlıoğlu, Türkiye’nin 2003-2022 devrinde 252 milyar dolar meblağında memleketler arası direkt yatırım çektiğini belirterek, “Önceki 30 yıllık periyotta global yatırımların yıllık ortalama binde 2’sini çekiyorduk. Sonrası devirde global yatırımların kabaca yüzde 1’ini çekiyoruz. Kalkınma Planı’nda bize verilen maksat de dünyadaki yatırımların yüzde 1,5’ini çekebiliriz formunda. Gayemiz de bunu yüzde 1,5’e taşımak. Bunu 3-5 yıllık, yani orta vadeli periyotta gerçekleştirmek istiyoruz” formunda konuştu.
“Asya’nın hissesi artmaya devam edecek”
Burak Dağlıoğlu, imalat kesimi altında besin ve içeceğin en çok yatırım çekilen alanlardan olduğunu belirterek, Türkiye’ye gelen memleketler arası direkt yatırım akımlarının bileşenlerine bakıldığında, gayrimenkulün yüzde 27, sermayenin de yüzde 67 hisseye sahip olduğunu bildirdi.
2003-2022’de milletlerarası direkt yatırım kaynaklarının coğrafik dağılımına bakıldığında, Avrupa’nın yüzde 69,3 ile en büyük hisseye sahip olduğuna işaret eden Dağlıoğlu, şunları kaydetti:
“Önümüzdeki yıllarda yatırımcı ülkeler listesinde tablonun değişmeye başladığını göreceğiz. Memleketler arası sermayeli şirket sayısı artıyor. 80 bin şirket var. Kendi stratejimizi yaparken hacme ve niteliğe odaklanmaya çalışıyoruz. Türkiye, 2003 yılından bu yana yapılan ıslahatlarla bir arada memleketler arası direkt yatırımlara en açık, en liberal ülkelerden biri. OECD ortalamasından da güzel. Birçok rakibimiz olan ülkeden de yatırıma daha açık bir ülkeyiz.”
Dağlıoğlu, Katar’la yürüyen bir yatırım süreci olduğunu aktararak, “Uluslararası direkt yatırım stokunda Katar, şu anda 10 milyar dolar civarında. Stok olarak birinci yatırımcılar ortasında. Önümüzdeki devirde gibisi gelişmelerin öteki ülkelerle de olması çok olası” dedi.
“Belki önümüzdeki aylarda birkaç farklı büyük satın alma, birleşme haberi olabilir”
Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Lideri Dağlıoğlu, global yatırımlardan aldıkları hissenin yüzde 1’in altına düşmeyeceğini öngördüklerini tabir ederek, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Dünyadaki yatırımların nereye gideceğini kimse öngöremiyor. Dünyadaki ortamın öngörülemezliğinden ötürü biz de bir sayı veremiyoruz. Kümülatif datayı paylaşmayı seviyorum; son 12 ayda 11 milyar dolar civarında yatırım çekmişiz. Geçen yıl 13,3 milyar dolarlık bir yatırım çekmiştik. Yüzde 25 üzere bir azalma var. Dünyada yüzde 30 daralma var. Bu yıl için şöyle bir iddiamız olabilir; birkaç satın alma, birleşme projesi duyuruldu. Onların kapanmasıyla bu sayısı daha âlâ bir düzeye taşıyabiliriz, diye bir öngörümüz var.
Küresel yatırımlardan aldığımız yüzde 1 hissesi, bu yıl tahminen oransal olarak birazcık daha üste taşırız. Zira birtakım projelerin tamamlanmasıyla, bu yıl kapatılabilecek birkaç süreç var. Bir de sürpriz, sene sonu bitmeden taraflar anlaşırsa tahminen duyurulabilecek birkaç iş daha olur, ölçekli… Tahminen önümüzdeki aylarda birkaç farklı büyük satın alma, birleşme haberi olabilir. Körfez diye kısıtlamayalım. Yani önümüzdeki aylarda bu türlü birkaç hacimli yatırım projesinin gerçekleşeceğini düşünüyorum. Yani BAE tarafıyla, Körfez tarafıyla konuşulan şeylerde satın alma, birleşme projeleri olduğu için onlardaki o volüm, hacim büyük oluyor. Oralardan önümüzdeki aylarda inşallah gelmeye devam eder. Tekrar dünya performansından daha düzgün performans göstermeye devam ederiz, diye bir beklentimiz var.”
2024 ajandasına hazırlık yaptıklarını belirten Dağlıoğlu, “Orada da temel temalarımız tedarik zinciri çeşitlendirmesi, Türkiye’nin burada nasıl daha merkezi bir rol oynayacağı, sürdürülebilirlik ajandamız, dijital iktisat ve teknoloji girişimciliği… Bu 3 ana başlığa odaklanan roadshow’larımız olacak” dedi.
“Görüşme Tesla ile sonlu değil”
Burak Dağlıoğlu, Tesla, SpaceX ve toplumsal medya platformu X’in sahibi Elon Musk ile ilgili bir soru üzerine, “Havacılık programımızda uzun yıllardır iş ortağı SpaceX boyutuyla… Starlink konusunu Sayın Ömer Fatih Sayan, toplumsal medyasında paylaştı; ‘görüşüyoruz’ diye… Şu anda çok sayıda elektrikli araba üreticisi ile görüşüyoruz zati, çalışıyoruz. Sanayi Bakanı’mız da açıklama yapmıştı; ‘Asyalılarla görüşüyoruz, tahminen işte Manisa’da bir yatırım olabilir’ üzere… Yalnızca Tesla ilgili sonlu değil ki; birkaç farklı, daha mikro mobilite yahut daha orta düzeyde mobilite araçları için uğraştığımız projeler var. Bizim çok değer verdiğimiz bir alan” halinde konuştu.
“OVP’nin bilhassa yapısal ıslahatlar tarafı yatırımcıların çok ilgisini çekiyor”
OVP’nin bilhassa yapısal ıslahatlar tarafının yabancıların ilgisini çektiğini belirtren Dağlıoğlu, “Çünkü orada hem dijital iktisatla ilgili hem de sürdürülebilirlikle ilgili çok önemli hususlar var. Yani biz para siyasetinden daha çok bu yapısal ıslahatları konuşuyoruz” dedi.
