İngiltere Merkez Bankasının (BoE), Aralık 2021’den beri 14 kere üst üste yaptığı faiz artışlarının akabinde Eylül ve Kasım toplantılarında daha fazla sıkılaşmaya orta verdi.
Para Siyaseti Şurası, son iki toplantıda siyaset faizini son 15 yılın en yüksek düzeyi olan yüzde 5,25’te sabit tuttu.
Enflasyonun Eylül’de yıllık bazda yüzde 6,7’ye gerilediğini ve ekimde yüzde 5’in biraz altına gerilemesini beklediklerini belirten BoE Lideri Andrew Bailey, enflasyonun hedeflenen yüzde 2 düzeyine gerileyene kadar gereğince uzun müddet faiz oranlarının yüksek kalacağının iletisini verdi.
İngiltere’nin en eski bağımsız ekonomik araştırma enstitüsü Ulusal Ekonomik ve Toplumsal Araştırma Enstitüsü (NIESR) Başekonomisti Ahmet Kaya, BoE’nin para siyasetinde agresif bir sıkılaşmaya gittiğini ve bunun enflasyon üzerindeki tesirinin şimdi tam manasıyla görülmediğini söyledi.
“İngiliz iktisadında düşük lakin resesyona girmeden büyüme performansı göreceğiz”
Politika faizini yüzde 5,25 düzeyinde bırakmanın sıkılaşmanın tesirini görmek için kâfi olduğunu kaydeden Kaya, “Faiz oranının sabit tutulması sıkılaşmanın devam etmediği manasına gelmiyor. BoE’nin dünkü para siyaseti özetine nazaran de faiz oranları, daha evvel kestirim edilenden daha uzun müddet yüksek kalacak. Bu da bize önümüzdeki yılı da kapsayacak halde faiz oranlarının yüksek kalacağını ima ediyor.
Şu an İngiltere ve öbür gelişmiş ülkelerde faiz oranlarının tepe noktalara geldiğini düşünüyoruz. Bu noktadan sonra faiz oranlarında yeni bir artış beklememekle birlikte, uzun bir mühlet bu faiz oranlarının İngiltere ve gelişmiş ülkelerde yüksek kalmasını bekliyoruz. İngiliz iktisadı için bizim iddiamız, önümüzdeki yılın son çeyreğine kadar faiz oranlarının sabit tutulacağı yönünde” halinde konuştu.
Kaya, İngiltere’de manşet enflasyonda besbelli bir gerileme olmasına karşın besin ve güç fiyatları hariç tutulan çekirdek enflasyon ve hizmet bölümü enflasyonunun hedeflenen düzeylerin çok üzerinde olduğunu anlattı.
Bu nedenle sıkı para siyasetinin uzun sürmesini beklediklerini lisana getiren Kaya, para siyasetindeki agresif sıkılaşmaya karşın İngiliz iktisadının beklenenden daha sağlam tablo gösterdiğini vurguladı.
Kaya, ekonomik aktivitenin zayıfladığına ait göstergelerin fakat üçüncü çeyrekte görülmeye başlandığına işaret ederek, “Bizim öngörümüz, üçüncü çeyrekte İngiliz iktisadının sabit kalacağı tarafında lakin dördüncü çeyrekte yüzde 0,2’lik büyüme bekliyoruz. Münasebetiyle, beklentimiz düşük ancak resesyona girmeden bir büyüme performansı göreceğimiz istikametinde. Bu kısa vadeli göstergeler uzun vadeli perspektifimizle de uyumlu. Şu an prestijiyle ne bu yıl ne de 2024 için İngiliz iktisadında bir resesyon beklemiyoruz” dedi.
İngiltere ve öbür gelişmiş iktisatların faiz artışlarına karşın beklenenden daha fazla dayanıklılık göstermesinin en kıymetli sebebinin, hane halkının Kovid-19 periyodundaki tasarruflarının talep tarafını güçlü tutması olduğunu söyleyen Kaya, aslında ertelenmiş bir talep görüldüğünü bildirdi.
Enflasyona yönelik riskler üst, büyümeye yönelik riskler aşağı yönlü
Kaya, Orta Doğu’daki jeopolitik tansiyona bağlı olarak bilhassa güç fiyatlarına yönelik riskler oluştuğunu söz etti.
Petrol fiyatlarında bir ölçü artış görüldüğünü lakin artışın büyük boyutlara ulaşmadığını kaydeden Kaya, Orta Doğu ve Rusya-Ukrayna savaşı dahil olmak üzere jeopolitik tansiyonun İngiliz iktisadı için en kıymetli risk olarak gördüklerini lisana getirdi.
Kaya, hali hazırda ülkedeki enflasyonun G7 ülkelerinden daha yüksek olduğuna dikkati çekerek, “İngiltere’deki enflasyon Avro Bölgesi’nin neredeyse iki katı. Bunun da en kıymetli sebeplerinden biri güç fiyatlarının ikincil seviyedeki tesiri, yani çekirdek enflasyon üzerindeki tesiri. O yüzden, petrol fiyatlarındaki olası bir artış İngiliz iktisadının negatif istikamette çok önemli formda etkilenmesine yol açabilir. Tüm bu sebeplerle, enflasyon varsayımımıza yönelik riskler üst istikametli, büyümeye yönelik riskler de aşağı yönlü” değerlendirmesinde bulundu.
ING Think Gelişmiş Piyasalar Ekonomisti James Smith, BoE’nin faiz kararı sonrası paylaştığı tahlilinde, sıkılaşma döngüsünün tamamlandığını belirtti.
Para siyasetindeki sıkılaşmanın iktisattaki tüm tesirlerinin şimdi görülmediğini vurgulayan Smith, “Ancak, piyasalarda gelecek yazdan sonra faizlerde indirime yönelik beklentinin yanlışsız olduğunu düşünüyoruz. Sıkılaşmanın tesiriyle gelecek ağustos prestijiyle çekirdek enflasyonun yüzde 3’ün altına gerileyeceğini öngörüyoruz ve böylelikle BoE’nin ayağını frenden çekebileceğini düşünüyoruz.
Öngörümüz, BoE faiz oranlarında kademeli bir gevşemeye giderek, mevcut yüzde 5,25 düzeyinden 2025’in ortası prestijiyle yüzde 3’ün üzerine çekeceği yönünde” formundaki değerlendirmesini paylaştı.
