Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi, Betam, Prof. Dr. Ozan Bakış ve Araştırma Vazifelisi Uğurcan Acar tarafından hazırlanan “Çeyreklik Bazda Küçülme” başlıklı Ekonomik Büyüme ve Varsayımlar: Şubat 2024 notunu yayımladı.
Raporda, katılaşan Ekim, Kasım ve Aralık ayı GSYH öncü göstergeleri ile yaptığımız hesaplamalara nazaran Türkiye iktisadının 2023 yılının dördüncü çeyreğinde bir evvelki yılın birebir çeyreğine kıyasla yüzde 4,7 oranında büyüme kestirim edildi. Mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış bilgilerle yaptığımız hesaplamalarla ise 2023 yılının dördüncü çeyreğinde bir evvelki çeyreğe kıyasla GSYH’nin yüzde 0,5 azalma öngörüldü.
GSYH varsayımında kullanılan öteki mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış değişkenlere bakıldığında imalat sanayi üretim endeksinde yüzde 0,6’lık, hizmet bölümüne olan talepte ise yüzde 2,8’lik düşüş gözlendi. Prakende bölümünde fiyatların yüzde 6,4 düşüş varsayım edildi.
Geçen yılın birebir devri ile kıyaslandığında imalat sanayi üretim endeksinin yüzde 0,9 artmasının, hizmetlere olan talebin yüzde 6,3 azalmasının öngörüldüğü raporda kapasite kullanım oranında yüzde 1,2’lik, elektrik tüketiminde ise yüzde 3,5’lik yıllık artış hesaplandı.
Tüketim mallarında ithalat arttı
2023 yılının dördüncü çeyreğinde bir evvelki çeyreğe kıyasla tüketim malları ithalatı yavaşlayarak da olsa artmaya devam ettiği belirtildi. Artış yüzde 3,4 olarak kaydedildi. Tüketim malları ithalatı ve ÖTV hariç tüm tüketim öncü göstergelerinde çeyreklik bazda düşüş iddia edildi.
Bir evvelki yılın birebir çeyreğine nazaran bakıldığında, tüketim malları ithalatında yüzde 49,5 üzere önemli bir artış, konut kredilerinde ise azalış yüzde 24,8’lik azalış izlendi. Tüketici kredileri ve kredi kartları ile ÖTV ve kamu tüketim harcamalarında artışlar sürat keserek devam etti.
Üretim beklentileri pozitif
Mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış dataya nazaran, 2023 yılının dördüncü çeyreğinde kamu yatırım harcamalarında yüzde 8,2’lik bir artış hesaplandı. Başka yatırım öncü göstergelerindeki değişimler ise yüzde 0,9’luk artış ve yüzde 3,1’lik düşüş aralığında izledi.
Yıllık bazda ise yatırım malı ithalatı evvelki çeyreğe nazaran ivme kaybetse de artmaya devam etti. Son 3 aylık üretim beklentileri ise yüzde 10 artışla olumlu görünüm arzetti.
İthalatta ivme kaybı
2023 yılının dördüncü çeyreğinde, mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış altın dışı ticaret sayılarına bakıldığında ihracatta yüzde 0,4’lük, ithalatta ise yüzde 1,7’lik düşüş öngörüldü.
Bir evvelki yılın birebir çeyreğine kıyasla bakıldığında altın dışı ihracat yüzde 2,1 artarken, toplam ihracatta yüzde 4,6 artış görüldü. Altın dışı ithalat yüzde 8,2 artarken, altın dahil edildiğinde ithalatta yüzde 3,7’lik artış hesaplandı.
