Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF), “Küresel Borç Monitörü” raporunu yayımladı.
Rapora nazaran, global borç meblağı, 2022’deki yaklaşık 7 trilyon dolarlık azalışın akabinde 2023’te 15 trilyon dolardan fazla artarak 313 trilyon dolarlık yeni bir rekora ulaştı.
Küresel borç fiyatındaki artışın yaklaşık yüzde 55’i çoğunlukla ABD, Fransa ve Almanya’nın tesiriyle gelişmiş ekonomilerden kaynaklandı. Gelişmekte olan piyasalarda ise borç birikimi çoğunlukla Çin, Hindistan ve Brezilya’da ağırlaştı.
Gelişmiş iktisatların toplam borcu geçen yıl 208,3 trilyon dolar olarak hesaplanırken, gelişmekte olan piyasalardaki borç 104,6 trilyon dolar olarak kaydedildi.
Borcun dağılımına bakıldığında, hanehalkına ilişkin borçlar 2023 sonu prestijiyle 59,3 trilyon dolara, finansal olmayan şirketlere ilişkin borçlar 94,4 trilyon dolara, kamu borçları 89,9 trilyon dolara ve banka üzere finansal şirketlere ilişkin borçlar 69,4 trilyon dolara yükseldi.
Küresel borcun GSYH’ye oranı arka arda üçüncü yılda düştü
Küresel borcun gayrisafi yurt içi hasılaya (GSYH) oranı, büyük ölçüde gelişmiş iktisatların tesiriyle arka arda üçüncü yılda düşüş kaydetti. Lakin büyüme ve enflasyonun zayıflamasıyla borcun GSYH’ye oranındaki düşüş 2023’te keskin bir halde yavaşladı.
Küresel borcun GSYH’ye oranı 2023’te 2 puanlık azalışla yaklaşık yüzde 330’a geriledi.
Borcun GSYH’ye oranındaki azalma bilhassa Avrupa ülkelerinin tesiriyle gelişmiş ekonomilerde dikkate paha oldu. Borcun GSYH’ye oranında artış görülen gelişmiş ekonomiler yalnızca Malta ve Norveç olarak sıralandı.
Gelişmekte olan ülkelerin borçlarının GSYH’ye oranı ise yüzde 225 ile yeni bir rekora ulaşırken, en büyük artış Hindistan, Arjantin, Çin, Rusya, Malezya ve Güney Afrika’da görüldü. Şili, Kolombiya, Türkiye ve Polonya’nın borçlarının GSYH’ye oranlarında ise yaklaşık 10 puanlık düşüşler kaydedildi.
Toplam GSYH’ye oranları dikkate alındığında, geçen yılın son çeyreği prestijiyle hanehalkına ilişkin borçlar yüzde 62,6’dan yüzde 61,5’e, finansal olmayan şirketlere ilişkin borçlar yüzde 96,2’den yüzde 95,6’ya ve finans bölümüne ilişkin borçlar yüzde 78,8’den yüzde 77,4’e inerken, kamu borçları yüzde 95,6’dan yüzde 96,7’ye yükseldi.
Türkiye’de ise borçların GSYH’ye oranları dikkate alındığında, geçen yılın son çeyreğinde finansal olmayan şirketlere ilişkin borçlar yüzde 54,8’den yüzde 49’a, kamu borçları yüzde 35,7’den yüzde 31,7’ye ve finans kesimine ilişkin borçlar yüzde 18,7’den yüzde 17,3’e gerilerken, hanehalkına ilişkin borçlar yüzde 11,3’ten yüzde 11,6’ya çıktı.
