Londra Borsası’nda gerçekleştirilen aktiflikte memleketler arası yatırımcı ve fon yöneticileriyle buluşan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Türk ekonomisindeki gelişmeler ve ekonomiyi daha güçlü hale getirmek için atılan adımlara değindi.
Dünyada büyüme ortalamasının 2024’te yüzde 3 olması beklentisine değinen Yılmaz, Türkiye’nin büyümeyi destekleyen siyasetler ve önlemleri kararlılıkla hayata geçirdiğini bildirdi.
Türkiye’nin son 20 yılda 13 devir üst üste büyüme başarısı gösterdiğini ve ortalama yıllık büyümenin yüzde 5,4 olduğunu vurgulayan Yılmaz, “Türkiye, 2023’ün birinci 9 ayında yüzde 4,7 büyüdü. Orta Vadeli Programda da (OVP) öngördüğümüz üzere yıllık büyüme beklentimiz yüzde 4,4.” diye konuştu.
Geçen yıl mal ihracatının tarihi rekor kırarak 256 milyar dolarla OVP’de hedeflenenin üzerine çıktığını anlatan Yılmaz, “Hizmet ihracatında daha da âlâ bir durumdayız. Geçen sene hizmet ihracatında 100 milyar dolar hududunu aştık ve amaçlarımızı gerçekleştirdik. Turizm gelirlerimiz de epey tatmin edici. Talep sıkıntıları ve jeopolitik gelişmelere karşın geçen sene 57 milyon turisti geçtik ve yaklaşık 54 milyar dolar gelir ettik.” dedi.
“Enflasyonun 2026’da tek haneye düşmesini bekliyoruz”
Geçen yılın işsizlik sayılarına bakıldığında yıl sonu işsizlik beklentisinin yüzde 10’un altında, tek haneli olarak gerçekleşeceğine işaret eden Yılmaz, bütçe açığının ulusal gelire oranı 6,4 olarak hesaplanırken, geçen yıl yüzde 5,4 olarak gerçekleştiğini söyledi.
Merkez Bankası rezervinin 134 milyar dolara yükseldiğini belirten Yılmaz, “Uluslararası sermaye girişi, döviz kurundaki hareketliliğin azalmasıyla hızlandı ve finansal şartlar güzelleşti. Politikalarımız, bilhassa de güncellenen politikalarımız, para ünitemizin istikrarını güçlendirdi ve döviz piyasalarımızdaki oynaklığı azalttı.” tabirlerini kullandı.
Yılmaz, kur muhafazalı mevduatlardan çıkışın da finans piyasalarını etkilemeden yapıldığına dikkati çekerek, “Yeni politikalarımız ve siyasi ortamımızla, bilhassa Cumhurbaşkanlığı seçimleri ve genel seçimler sonrasında elde edilen muvaffakiyet ile artan sermaye girişinden faydalanabileceğimize inanıyorum” değerlendirmesini yaptı.
Türkiye’de geçen yıl yapılan seçimlerin akabinde belirsizliğin ortadan kalktığını kaydeden Yılmaz, “OVP’nin temel gayesi, istikrarlı bir büyüme ortamı oluşturmak, orta vadede enflasyonu tek haneli sayılara düşürmek ve 2024’te yüzde 4’lük bir büyümeyi hedefleyerek hem iç hem de dış dengeyi sağlamak” diye konuştu.
Enflasyonu düşürmeye yönelik uygulanan siyasetlerin sonuçlarını vermeye başladığına da vurgu yapan Yılmaz, “2025’te enflasyonu düşürme siyasetlerimizin devamıyla yüzde 15’e inmesini, 2026’da tek haneye düşmesini bekliyoruz” dedi.
“Şu ana kadar takip ettiğimiz ekonomik program amaçlandığı üzere çalışıyor”
Bu yıl ihracat gelirinde 267 milyar dolar, turizm gelirlerinde ise 60 milyar dolarlık bir amaçtan kelam eden Yılmaz, geçen yıl cari açığın bütçedeki hissesinin yüzde 4,2 olduğuna, bu yılki amacın yüzde 3 olduğuna işaret etti.
Yılmaz, orta vadede gayenin yüzde 2 olduğunun, OVP’de yapısal ıslahatları belirleyip bir takvime bağladıklarının altını çizerek, “Para ve maliye siyasetleri dışında yapısal ıslahatlara ait de ayrıntılı bir listeye sahibiz. Yapısal ıslahatların orta vadede somut sonuçlarla katkı sağladığını, kısa vadede ise beklentiler oluşturduğuna inanıyoruz. Yapısal ıslahatları başarırsanız bunlar gelecek için daha fazla inanç ortamı yaratır ve kısa vadede tesirleri olur” tabirlerini kullandı.
Yeşil ve dijital dönüşüm ile 2053 maksatlarına de değinen Yılmaz, “Merkez Bankamızın para siyaseti çerçevesinde uyguladığı sadeleştirme ve sıkılaştırma adımları devam ederek mali istikrarı güçlendirecek ve maliye politikalarımızla eşgüdümlü olarak piyasa düzeneklerinin fonksiyonelliğini artıracaktır” değerlendirmesini yaptı.
“Şu ana kadar takip ettiğimiz ekonomik program amaçlandığı üzere çalışıyor” diyen Yılmaz, “Politikalarımız sonuç vermeye başlarken, kalıcı fiyat istikrarını sağlamak için iktisat politikalarımız, enflasyonla çabayı ön planda tutarak düzenlenmeye devam edecek” diye konuştu.
Yılmaz, fiyat istikrarının sağlanmasına verilen ehemmiyete dikkati çekerken, enflasyonu düşürmek için kararlılıkla uğraş edileceğinin altını çizdi.
“Hedefimiz, yatırımların kalitesini ve çeşitliliğini artırarak daha fazla yatırım çekmek”
Yılmaz, Türkiye’de 80 bin civarında milletlerarası şirketin bulunduğunu ve son 20 yılda 260 milyar dolarlık direkt yabancı yatırım çektiğini söz etti.
Çok uluslu şirketlerin faaliyetlerindeki artışa da değinen Yılmaz, “Yatırım ortamının güzelleşeceği, yatırımcılar açısından öngörülebilirliğin artacağı ve yatırımcıların beklentilerinin daha yüksek seviyede karşılanacağı bir ortamın oluşturulması için gerekli tüm adımları atıyoruz” dedi.
İngiltere’den Türkiye’ye 2002-2023 yıllarında toplamda 13,8 milyar dolarlık milletlerarası direkt yatırımın yapıldığını kaydeden Yılmaz, bu ölçünün İngiliz yatırımcıların Türkiye’ye duyduğu itimadın bir işareti olduğunu tabir etti.
Yılmaz, Türkiye’nin üç kıtanın ortasında yer alarak değerli bir ticaret merkezi olma potansiyeli bulunduğunu, en gelişmiş 10 Hür Ticaret Muahedesi ağına sahip ülke ortasında yer aldığının da altını çizerek, “Hedefimiz, yatırımların kalitesini ve çeşitliliğini artırarak daha fazla yatırım çekmek. Elektromobilite, yeşil güç, kimya, petrokimya, bilgi süreç teknolojileri, yüksek kaliteli üretim teknolojileri, savunma ve havacılık, desteklediğimiz öncelikli sektörlerimizdir.” tabirlerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisinin yatırımcılara her türlü takviyesi vermeye hazır olduğunu da kelamlarına ekledi.
Türk iş dünyası ile de görüştü
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, İngiltere’nin başşehri Londra’da gerçekleştirdiği temaslar kapsamında Türk iş dünyası temsilcilerinin yanı sıra Kıbrıslı Türk toplum temsilcileriyle buluştu.
Burada bir konuşma yapan Yılmaz, dünyada ekonomik büyümenin ve ticaretin tarihi ortalamaların altında gerçekleştiğini belirterek, Türkiye’nin 2022 yılında yüzde 5,5 büyüdüğünü hatırlattı.
Türkiye’nin birinci 9 ayda yüzde 4,7 büyüme kaydettiğini bildiren Yılmaz, “Orta Vadeli Programımızda (OVP) yüzde 4,4 maksadımız var. Son çeyrekte 3,7’lik bir büyüme gelse dahi bu amacı yakalayacağız” dedi.
Yılmaz, “Türkiye iktisadı birinci kere 1 trilyon dolar eşiğini aşmış oluyor. Satın alma gücüne nazaran dünyada 11’inci büyük ekonomiyiz. Nominal olarak da Milletlerarası Para Fonu (IMF) iddialarına nazaran bu sayılar gerçekleşirse 17’inci büyük iktisat olarak 2023 yılını kapatmış olacağız” diye konuştu.
Fiyat istikrarı ve enflasyonla çabaya ait değerlendirmeler de yapan Yılmaz, OVP’de enflasyonu aşağı çekmenin temel öncelik olacağının altını çizdi. Ocak ayında yüksek olan enflasyonun süreksiz bir durum olduğunu ve yıl sonuna gerçek daha farklı bir görüntü ortaya çıkacağını anlatan Yılmaz, baz tesiriyle yıl ortasında yüksek enflasyon seyrinin devam edeceğini lakin yıl sonunda yıllık bazda bariz bir düşüş gerçekleşeceği iddiasını de söz etti.
“Ticaret dengemizdeki düzgünleşme birinci aylarda da devam ediyor”
Geçen yıl sonunda cari açığını 60 milyar dolar düzeyinden 45 milyar dolar düzeylerine kadar düştüğüne dikkati çeken Yılmaz, burada ihracat ve turizm gelirlerinin kıymetli tesiri olduğunu belirtti.
Yılmaz, turizmde jeopolitik risklere ve dünyadaki talep daralmasına karşın Türkiye’nin yeterli bir yıl geçirdiğinin altını çizerek, “54 milyar doların üzerinde turizm geliri, toplamda 100 milyar dolar civarında bir hizmet gelirimiz oldu. Biz mal ticaretinde açık veren bir ülkeyiz. Hizmet ticareti ise yeterli gidiyor. Bu yıl da 60 milyon turist, 60 milyar dolar gelir amacımız var. Yalnızca turist sayısı artmıyor, turist başına gelirimiz de artıyor. Hasebiyle turizm bölümümüzün katma pahası yükseliyor” tabirlerini kullandı.
Yılın ikinci yarısında direkt yabancı yatırımlardan da Türkiye’nin hissesini alacağının altını çizen Yılmaz, şunları söyledi:
“İhracat yeniden bütün aksiliklere karşın, Avrupa’daki duruma karşın, 256 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Bir ölçü OVP’nin üzerinde gerçekleşmiş oldu. Bu sevindirici. Münasebetiyle dış ticaret açığımızda bir ölçü daralma kelam konusu. Ocak ayında da yüzde 3,6 ihracat artışı var. İthalatta ise yüzde 23 civarı bir azalış var. Münasebetiyle ticaret dengemizdeki güzelleşme birinci aylarda da devam ediyor.”
İşsizlikte tek hane beklentisi
Yılmaz, OVP’de 2023 işsizlik oranının yüzde 10,1 olduğunu lakin Aralık 2023’te bunun yüzde 8,8 oranında gerçekleştiğini belirterek, “Bununla birlikte yıllık bazda tek haneli olacağı katılaştı. Bilhassa genç işsizliğinde dört puanlık bir düşüş var. Yıllık bazda bu da sevindirici. Bayanların işgücüne iştirakte da, istihdam oranlarında da artışlar kelam konusu” tabirlerini kullandı.
Bankacılık kesiminin milletlerarası standartlar ve yasal gerekliliklerin hayli üstünde olduğuna işaret eden Yılmaz, ülke risk primlerinde de önemli bir düşüş olduğunu kaydetti.
Geçen sene 700 civarında olan Türkiye’nin risk priminin 300’lere indiğini anlatan Yılmaz, bunun kamunun ve şirketlerin memleketler arası finansmana daha uygun şartlarda ulaşması bakımından çok kıymetli olduğunun altını çizdi.
Yapısal ıslahatlar OVP’ye girdi
Merkezi yönetimin yol haritasının üç ana ayağı bulunduğunu tabir eden Yılmaz, birinci ayağın para siyaseti olduğunu belirtti. Türk lirasının daha cazip hale getirecek bir siyaset izlendiğini söyleyen Yılmaz, ikinci ayağın ise maliye siyasetleri olduğunu kaydetti.
Para siyasetleri ve maliye siyasetlerinin uyumunun da tesirli halde yapıldığına dikkati çeken Yılmaz, yol haritasının üçüncü ayağının yapısal ıslahatlar olduğunu belirterek, şunları söyledi:
“İlk sefer OVP’ye ek olarak yapısal ıslahatları koyduk ve çeyreklik bazda bir takvim de koyduk. Para ve maliye politikalarımızı yapısal ıslahatlarla destek ediyoruz. Yapısal ıslahatlar derken kamuda olsun iktisadın genelinde olsun verimliliği artırıcı, israfı önleyici, rekabet gücünü geliştirici değişimlerden bahsediyoruz. Bunların iki türlü tesiri var. Biri direkt tesir. Bir ıslahat yaptığınızda 2 ila 3 yıllık bir perspektifte somut bir grup sonuç görüyorsunuz. İkincisi ise beklentiler kanalıyla tesir. Yapısal ıslahat yapan ülkeler, gelecek perspektifini güçlendirirler ve yatırımcılar bu ülkelere daha fazla inanç duyarlar. Bu ikinci tesir çabucak etki eder.”
“Cari açığı düşürücü tesiri olan projelere en az 1 milyar lira kredi”
Yüksek gelirli ülkeler sınıfına yükselme maksadına işaret eden Yılmaz, bunun için kişi başına düşen gelirin 15 bin dolar olması gerektiğini söyledi.
Yılmaz, tüketim yüklü bir büyüme yerine yatırım ve ihracat yüklü bir büyüme sağlama amacına işaret ederek, bu çeşit büyümenin daha kaliteli ve sağlıklı olacağının altını çizdi.
İhracatçı ve yatırımcıyı rahatlatmaya yönelik adımlara da değinen Yılmaz, “Vergi tertibimizde değişiklik yaptık. Kurumlar vergisini yüzde 25 olarak tayin ettik. Finans ve bankacılık kesimi için yüzde 30, ihracatçı firmalar için ise yüzde 20 olarak belirlendi. Hasebiyle vergi sistemimizde de ihracatçı firmaları destekleyen bir yapı oluşturduk. Bir yandan Yatırım Taahhütlü Avans Kredisi (YTAK) dediğimiz bir programı hayata geçirmeye çalışıyoruz. Teknolojik içeriği yüksek, cari açığı düşürücü tesiri olan projelere en az 1 milyar lira, on yıla kadar vadeli, düşük faizli krediler tahsis etmeye dönük bir program” sözlerini kullandı.
