Yüksek enflasyon paranın bedelini yok etti. Dolanımdaki her 3 banknottan biri 200 liralık oldu. İstanbul’da ortalama bir daire almak için 200 liradan oluşan 27 kilo banknot taşınması gerekiyor.
Türkiye’de fiyatlar Ocak 2009 ile Ağustos 2023 ortasında TÜİK verisine nazaran tam yüzde 950 arttı. Öbür bir deyişle o tarihte 200 liraya aldığınız bir mal sepetinin birebirini almak için bugün cebinizden çıkması gereken para 2 bin lirayı aşıyor. Türkiye’de bu kadar değişimin yaşandığı bir devirde, olağan olmayan bir biçimde sabit kalan ise banknotlar oldu. Ocak 2009’da en büyük banknot 200 lira idi. Hala da o denli. Türkiye’nin yeni fiyat seviyesine uygun banknot gereksinimi uzun vakittir lisana getiriliyor. Lakin son periyotta yeni banknotların çıkışı muhtaçlıktan zorunluluğa dönüştü. O denli ki artık ev-araba üzere yüklü süreçlerin lira olarak nakitle yapılması pratik olmaktan çıktı. Paranın çuvallarla taşınması evvelden seçkin görülen bir durumken, artık hayatın olağan akışında görülen bir tablo haline geldi. En büyük banknotun en yaygın banknot haline gelmesi de bu durumu hafifletmedi.
En büyük para en yaygın para oldu
200 lira birinci piyasaya çıktığında toplam banknotlar içindeki hissesi yalnızca yüzde 3,2’ydi. Eylül itibariyle bu oran yüzde 35’i aştı. Paha olarak bakıldığında ise dolanımdaki toplam banknotların yüzde 66,4’ünü 200 lira oluşturuyor. 100 lira ile birlikte alındığında bu oran yüzde 93’e yükseliyor. Olağan şartlarda bir iktisatta en yüksek ve en düşük pahalı banknotların bu seviyede yaygın olması beklenmez. Lakin Türkiye bu bahiste özel bir pozisyonda bulunuyor.
Bir daire = 3,8 kilometre 200 TL
İstanbul’da ortalama bir konut fiyatı Merkez Bankası bilgilerine nazaran 4 milyon 750 bin lirayı aşmış durumda. Yeterli mahallelerde yeni dairelerin fiyatı ortalama fiyatın katlarca üzerinde. Ortalama fiyatı, baz alırsak, bir dairenin el değiştirmesi için en büyük kağıt para olan 200 liradan tam 23 bin 750 adet gerekiyor.
Bu da İstanbul’da standart bir daire almak için peş peşe dizilmiş 3,8 kilometre uzunluğunda 200 liraya gereksiniminiz olduğu manasına geliyor. Bu paraların yükü ise 27 kilogramı, kapladığı alan 274 metrekareyi buluyor. Birebir durum araç alımlarında da mücevher alımlarında da geçerli.
Evet, her gün ev-araba satın alınmıyor. Lakin bilhassa hizmet bölümünde oluşan yeni fiyat düzeyleri günlük hayatta da mevcut banknotlarla Türk lirası kullanımını zorluyor. Örneğin İstanbul’da ortalama bir restoranda iki kişilik bir akşam yemeği rahatlıkla 3-4 bin lirayı buluyor. Nakit kullanmak isteyen birinin yalnızca restoran hesabı için en az 20 adet kağıt para bulundurma mecburiliği cüzdanların giderek kalınlaşmasına neden oluyor.
Haberin devamı Bloomberg Businessweek Türkiye’de!
Dünyanın en saygın iktisat mecmualarından Bloomberg Businessweek artık Bloomberg HT takımı tarafından hazırlanan içerikleriyle Türkiye’de! Türkiye ve global piyasalarda tüm olup bitenler, pay senedinden para siyasetine hiçbir yerde bulamayacağınız tahliller, içerikler ve iş dünyası temsilcileriyle özel röportajlarla Bloomberg Businessweek Türkiye, e-dergi formatı ve yenilenen içeriğiyle yayında!
7 gün fiyatsız abone olarak tüm içeriklere erişmek için tıklayınız.
